Чми

Чми
	Эвла
Чми
	хӀир. Цыми, гӀалгӀ. Чими
	42°51′06″ къ. ш. 44°38′14″ м. д.HGЯO
Пачхьалкх	Росси
Республика	Къилбаседа ХӀирийчоь
ГӀалин гуо	гӀала БуритӀе
Истори а, географи а
Хьалхара цӀерш	Цми
Центран локхалла	937 м
Климатан тайпа	Барамера
Сахьтан аса	UTC+3
Бахархой
Бахархой	375 стаг (2010)
Къаьмнийн хӀоттам	гуьржий, гӀалгӀай, хӀирий, оьрсий
Динан хӀоттам	керсталла, бусалбанаш-суннийш
Идентификаторан терахьаш
Поштан индекс	362903
Автомобилан код	15
Код ОКАТО	90401362005
Код ОКТМО	90701000121
Номер в ГКГН	0253839
Картин тӀехь
	Викиларми чохь медиафайлаш

Чми (хӀир. Цыми, гӀалгӀ. Чими) — Къилбаседа ХӀирийчоьн эвла. БуритӀе гӀалин Затеречни кӀоштара эвла, йукъайогӀу БуритӀе гӀалан. ТӀеман-Гуьржийн некъа тӀехь лаьтта.

Истори[бӀаьра нисйан | нисйан]

Чми йукъахь йара хӀирийн Тагауран йукъараллин, цигахь берриг бахархой ДударовгӀарах бара. Чми эвло дӀалоцура чӀогӀа ладаме стратегин меттиг Теркан чӀаж чуволучохь, иза хьахадо кхин а XVI—XVII бӀешерашкарчу хьосташкахь^[2]. Кхузахь йиллира ша лаьтта тӀетовжаран меттиг, иза хьахайо Сытинан ТӀеман энциклопедехь ЖӀайрахан чӀагӀо аьлла^[3].

Эвлан гена доццуш археологин иэсийн цӀеста муьрера комплекс (герзашца дӀабоьхкинарш оьрнаш чохь) лаьттина тӀаьххьара йукъарабӀешераш кхаччалц. Циггахь хилла доккха аланийн VI—IX бӀешерашкара каш, карийна аланийн дукха герз, гӀирс, бахамера хӀуманаш^[4].

ГӀараваьллачу XVIII бӀешеран гуьржийн историко а, географо а Вахушти Багратионис йаздина шен «Гуьржийн паччахьалла йовзийтар» балхахь Чмих лаьцна:^[2]

Кистойн эркан хикхочехь, Арагван малхбуза агӀора, лекхачу ломан кӀажехь лаьтта Чими, меттиг йоккха йу, бӀов а йолуш. Цуьнан бахархой овсаш бу, СидамоновгӀар...