Балл

Балл
Балл. Заз даьлла доккха диттан кеп
Ӏилманан классификаци
йуккъера рангаш Домен: Эукариоташ Дуьне: Ораматаш Дакъа: Magnoliopsida Къеп: Rosales Доьзал: Rosaceae Бухара доьзал: Prunoideae Триба: Amygdaleae Тайпа: Prunus Бухара тайпа: Балл
Дуьненайукъара Ӏилманан цӀе
Prunus subgen. Cerasus (Mill.) A.Gray, 1856
Секцеш
Cerasus Laurocerasus
Сурт Викилармехь EOL   31410

ХӀара йаззам бу Cerasus бухара тайпанан ораматех лаьцна. «балл» дош йукъахь долу кхин ораматех лаьцна, хьажа Балл (маьӀнаш).

Балл (лат. Prúnus subg. Cérasus) — Ровзанаш (Rosaceae) бухара тайпанера Слива (Prunus) доьзалан ораматан тайпа.

ЦӀеран истори

Латинийн маттахь лат. viscum «олхазарийн хьаьхьамч» хуьлу.

Фарнакина а, Трапезундна а йуккъехь лаьтта жима Керасунда шахьар (желт. Κερασουντα), гӀарайаьлла шен баьллашца. Нисса цигахь гина румхошна баьллаш, цара цӀе йелира царна «керасундан стоьмаш» аьлла, лат. cerasi. Кхузара схьадаьлла итал. ciliegia, фр. cerise, испан. cereza, порт. cereja, нем. Kirsche, инг. cherry, оьрс. черешня.

Ботаникин сурт хӀоттор

Ма-йарра балл. «Köhler’s Medizinal-Pflanzen» жайнин тӀиера ботаникан сурт, 1887

Cerasus бухара тайпа къаьста кхечу Prunus бухара тайпанех (Armeniaca — туьрк, Prunus — хьач, Emplectocladus) тӀаьхьарчу хьесапашца:

• стом (лаг) шера, тача доцуш;
• гӀаш патарбиллар дохаллехь;
• заза лаьтта четаршца, масех заза цхьаьна а долуш;
• Баьллийн заза кхуьй гӀашца нисса йа хьалхо;

Зазан дукха хьолехь пхи жаз хуьлу, амма сих-сиха хаало йалх жаз долу заза а.

Систематика

Бухара тайпа доькъу шина декъе — Cerasus а, Laurocerasus а, царна чу йогӀу 60 кеп.

Цхьацца кепаш

Баьллан заза

Жимахерх кепара баьллан заза далар

Лавран баьллаш заза далар

sect. Cerasus

Самукъане факташ

Баьллан заза далар

• Балл тӀера гӀа дожжалц, мел дукха ло дилларх, йойаларо иза эккхор ду. Халкъан билгало.
• Барбадосан балл таксономица дикка гена йу вайн йукъара баьллана: и орамат кхечу доьзалера хила ца Ӏаш, амма кхечу могӀанера а йу.

Литература

• Вишня // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• Анзин Б. Н. Вишня и слива. — М.: Московский рабочий, 1955. — 144 с.
• Вишня // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
• Вишня / Куленкамп А. Ю. // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.

Хьажоргаш

• Prunus subg. Cerasus(ингалс.): таксонех болу хаамаш Tropicos сайт тӀехь бу.
• Описание сортов вишни
• Балл в Энциклопедии декоративных садовых растений
• Сычев А. Новые болезни вишни - главная причина её исчезновения из наших садов (бил-боцу.). Информационный садовый центр. ТӀекхочу дата: 2013 шеран 16 октябрь. Кху чуьра архивйина оригиналан 2013 шеран 16 октябрехь Архивйина 2013-10-16 — Wayback Machine